Gelezen in Gazet van Antwerpen
GvA 14-11-2020 Jan Boey
De Nationale Confederatie Politiek Gevangenen en Rechthebbenden (NCPGR) zorgt voor een blijvend en beklijvend nieuw monument in het Fort van Breendonk. Het werk van kunstenaar Tom Frantzen heeft de titel Ode aan het verzet. Een gigantische laars tracht het 'verzet' te vertrappelen, maar het verzet wijkt slechts gedeeltelijk. "Met dit monument wil de NCPGR iets tastbaars voor de toekomst achterlaten", klinkt het. . "Er zijn op dit moment een negentigtal politiek gevangenen in België nog in leven. Onze vereniging houdt binnenkort op te bestaan, tenzij jeugdigen zich er verder willen voor inzetten. Dat hoop ik heel erg. De jongste die het statuut politiek gevangenen kreeg, is inmiddels ook een tachtiger en hij werd letterlijk in gevangenschap geboren", zegt de nationale voorzitter van de NCPGR, Edmond Eycken (77 jaar).
Eycken is ook vicevoorzitter van de Raad van Bestuur van het War Heritage Institute waartoe ook het Fort van Breendonk behoort. "Met dit monument wil de NCPGR iets tastbaars voor de toekomst achterlaten. Daarom is kunstenaar Tom Frantzen gevraagd om dit kunstwerk te maken", vertelt hij. Frantzen heeft al tal van beelden op openbare plaatsen staan. Onder meer het straatbeeld Jan Cornelis Van Rijswijck op 't Eilandje in Antwerpen, de fontein Vaders & Zonen in de Zoo van Antwerpen en het beeld Jean Stampe in het Stampe & Vertongen Museum in Deurne zijn van zijn hand.
Laars en verzet
De kunstenaar vatte het idee op om een reusachtige laars in cortenstaal te ontwerpen die een tiental verzetslieden, letterlijk, probeert te vermorzelen onder de hak. "Die laars staat voor dictators die letterlijk het leven van anderen trachten te verpletteren", vertelt Tom Frantzen. "De mensen die ik heb geboetseerd worden in brons gegoten en zijn qua uitstraling heel divers. Twee mensen proberen de hak met de voeten en de rug tegen te houden om de anderen de 'vrijheid' te geven." "Een andere persoon heeft een vredesduif vast. Dat is een gegeven met een dubbel verhaal. Enerzijds wil ik daarmee de duif als communicatiemiddel in die tijd eren, anderzijds wil ik met de vredesduif de vrede helpen uitdragen. Een dame die bij een omgevallen kinderwagen ligt vertegenwoordigt dan weer het smokkelen van wapens voor het verzet via een dubbele bodem in deze kinderwagen... Of de samenvattende universele gedachte: de drang naar vrijheid", legt hij gedreven uit. . Drang naar vrijheid
Tom Frantzen stelt het kunstwerk zodanig op dat de hak richting wijde wereld staat. "Dat symboliseert de onmenselijkheid van de Duitsers in het kamp en de weerstanders die er vanonder geraken en de wijde wereld of de vrede tegemoet gaan", zegt hij. Het kunstwerk komt op het terrein van het Fort van Breendonk, rechts van de hoofdingang van het gebouw te staan.
De voorbereidende werkzaamheden zijn gestart voor het plaatsen van een sokkel die zowat 2,50 meter lang en 1,50 meter breed is en ruim een meter hoog, waarop het eigenlijke kunstwerk komt te staan. De laars wordt zo'n 3,40 meter hoog en de verschillende figuren onder de hak zijn zowat 74 centimeter hoog. "Door de hoogte van de sokkel sta je bijna oog in oog met deze 'bronzen' verzetslui. Dat is ook de bedoeling, zodat het monumentale van het geheel tot zijn recht komt, als aanvulling van het al even monumentale Fort van Breendonk", zegt hij. . Inhuldiging
Door corona heeft alles wat vertraging opgelopen. "We hopen ook nog wat sponsors te vinden voor dit project", meldt Edmond Eycken nog. "De bedoeling is om het kunstwerk begin september 2021 officieel in te huldigen. Die datum valt dan symbolisch tezamen met de bevrijding op 4 september van Willebroek en omstreken door de geallieerden in 1944." .